۞جوانان دارالولایه سیستان۞

حقیقت انسان قلب او است و قلب, یعنی مرکز تبدل و تحول و انقلاب و دگرگونی. هیچ گاه انسان از تحول و تبدل خالی نیست. هر حالتی قابل تبدل است و انسان می تواند با همت و تلاش خود را به هر صورتی که اراده کند تغییر دهد. در مورد قساوت قلب نیز گفتنی است اولا معلوم نیست که واقعا شما دچار این حالت شده باشید و در صورتی که احتمال بدهید که خدای ناکرده قلبتان سخت شده است, لازم است درباره عوامل بروز آن و همچنین راه درمان آن اطلاع داشته باشید. هر کدام از شرح صدر و تنگی و قساوت قلب عواملی دارد: مطالعات پی گیر و مستمر و ارتباط مداوم با دانشمندان و علمای صالح، خودسازی و تهذیب نفس، پرهیز از گناه و به ویژه غذای حرام و یاد خدا از عوامل شرح صدر است .
بر عکس جهل و گناه و لجاجت و جدال و مراوده و هم نشینی با بدان و فاجران و مجرمان و دنیا پرستی و هوا پرستی باعث تنگی روحی و قساوت قلب می گردد. در حدیثی از امام صادق (ع) می خوانیم: خداوند متعال به حضرت موسی (ع) وحی فرستاد که ای موسی! از فزونی اموال خوشحال مباش و یاد مرا در هیچ حال ترک مکن، چون فزونی مال غالبا موجب فراموش کردن گناهان است و ترک یاد من قلب را سخت می گرداند.V} (تفسیر نمونه ج 19، ص 428){V در حدیث دیگری از زبان حضرت عیسی مسیح(ع) می خوانیم «لا تکثروا الکلام بغیر ذکر الله فتقسو قلوبکم ، فان القلب القاسی بعید من الله» بدون ذکر خداوند زیاد سخن نگویید که موجب قساوت و سختی قلب است . (تفسیر نمونه، ج 23، ص 342)
قرآن کریم درباره صاحب رقت قلب (به قول قرآن شرح صدور) و صاحب قساوت قلب در آیه 125 سوره انعام با تعبیرى جالب مى‏فرماید: آن کس را که خدا مى‏خواهد هدایتش کند سینه‏اش را براى اسلام گشاده مى‏سازد و آن کس را که بخواهد گمراه نماید سینه‏اش را چنان تنگ مى‏کند که گویى مى‏خواهد به آسمان بالا رود. آنچه که روشن است این خواستن و نخواستن از سوى خدا بى‏دلیل نیست، سرچشمه‏هاى آن از خود ما شروع مى‏شود.
عوامل قساوت قلب:
در روایات معصومان(ع) نیز عوامل متعدّدی در بیان علل مرگ عواطف و قساوت قلبی انسانها ذکر شده است که به چند عامل اشاره می‎شود: اوّل ـ حضرت علی(ع) می‎فرماید: H}«ما جَفَّتِ الدُّمُوعُ اِلاّ لِقَسْوَهِ الْقُلُوبِ وَ ما قَسَتِ الْقُلُوبُ اِلاّ بِکَثْرَهِ الذُنُوبْ{H؛V}(علل الشّرایع/81 و میزان الحکمه، باب 34023){V دوّم یکی دیگر از عوامل قساوت قلب، آرزوهای طولانی است». در روایتی آمده است‌ خداوند به حضرت موسی(ع) فرمود: H}«لاتُطَوَّلْ فِی الدُّنْیا اَمَلُکْ فَیَقْسُوا قَلْبُکْ وَالقاسُ الْقَلْبِ مِنّی بَعیدٌ{H؛V}(میزان‏الحکمه، باب 3402){V ای موسی! در دنیا آرزوهای طولانی نداشته باش که باعث سنگدلی می‎شود و انسان سنگدل از من دور است.] سوم ـ دنیاپرستی و غرق شدن در خواسته‎های مادّی، در انسان مجالی برای رشد و بروز عواطف انسانی و نزدیکی به خدا نمی‎گذارد؛ زیرا که اصلی‎ترین هدف انسان پرعاطفه، وصال حق است. بنابراین، سومین عامل قساوت قلب را دنیاپرستی و دور شدن از خدا می‎شناسد». چهارم ـ در روایت دیگری از حضرت رسول اکرم(ص) نقل شده است: H}«ثَلاثٌ یُقِسْنَ الْقَلْبَ، اِسْتِماعُ اللَّهْوِ وَ طَلَبُ الصیّد وَ اَتْیانُ بابِ السُّلطانِ{H؛V} (میزان الحکمه، باب 3402، حدیث 16703 ){V سه چیز باعث قساوت قلب می‎شود شنیدن موسیقی، شکارهای تفریحی و رفتن به خانه فرمانروای ستمگر». پنجم ـ حضرت علی(ع) می‎فرماید: H}«کَثْرَهُ الْمالِ مُفْسِدَه لِلدّینِ وَ مَقاساهََ لِلْقَلْبِ{H؛V}(میزان الحکمه، باب 3402){V ثروت و مال زیاد هم دین انسان را فاسد می‎کند و هم موجب قساوت و سنگدلی می‏شود». ششم ـ امام صادق(ع) در روایتی می‎فرماید: H}«اَنْها کُمْ اَنْ تُطْرِحُوا التّرابَ عَلی ذَوِی الاَرْحامِ فَاِنَّ ذلِکَ یُورِثُ الْقِسْوَه وَ من قَیتی قَلْبُهُ بَعُدَ مَنْ رَبَّهِ عَزَّوَجلَّ{H؛ شما را نهی می‎کنم از این که خاک بر روی مرده‎های نزدیک خود بریزید؛ چون این کار باعث سنگدلی می‎شود و کسی که سنگدل شود از خدا دور می‎گردد» V}(میزان الحکمه، باب 3402){V هفتم ـ حضرت علی(ع) می‏فرماید:‌ H}«اَلنَّظَرُ اِلی الْبَخیلِ یُقسِی الْقَلْبَ{H؛V} (میزان الحکمه، باب 3402، حدیث 16709){V نگاه کردن به چهره انسان بخیل باعث قساوت قلب و سنگدلی می‎شود». انسان وقتی شخص بخیل را می‏بیند به یاد بخل او می‎افتد و بخل یادآور قساوت است و یادآوری قساوت کم کم در انسان اثر می‎کند. مثالهای زیبای قرآن ج 1، حضرت آیت الله مکارم شیرازی.
اسباب رقت قلب:
 برای بدست آوردن رقت قلب باید اسباب و عللی را با دل آمیخته و عجین کرد که پاره ای از اسباب رقت قلب اینها هستند: 1- اجتناب از گناه : قال علی (ع ) ((ما جفت الدموع الا بقسوه القلوب و ما قست القلوب الا لکثره الذنوب )) (وسائل الشیعه , ج 11 ص 337 روایت 5 به نقل از سرالاسراء استاد علی سعادت پرور ج 2 ص 473 روایت 8). حضرت علی (ع ) می فرمایند: اشکها خشکیده نشد مگر به خاطر سنگدلی ها و قساوت قلب ها و قلوب با قساوت نشد مگر به خاطر زیادی گناهان بنابراین ریشه اشک نداشتن قساوت قلب است و ریشه قساوت قلب گناه است پس ریشه اشک داشتن رقت قلب است و ریشه رقت قلب پرهیز از گناه است . 2- زهد در دنیا: مولی علی (ع ) می فرمایند: ((ان الزاهدین فی الدنیا تبکی قلوبهم و ان ضحکوا)) (نهج البلاغه خطبه 113 به نقل از همان ج 1 ص 431روایت 2) زهد ورزان در دنیا قلب هایشان می گرید و گر چه بظاهر بخندند گریه قلب همان رقت قلب است و با زهد در دنیا حاصل می شود و زهد نه یعنی مال نداشتن بلکه یعنی دل را درگرو مال و آمال نگذاشتن . 3- ترک آرزوهای دراز: یعنی آرزوهای طولانی از دل رفته گردد در روایتی خداوند تبارک و تعالی به حضرت موسی (ع ) می فرمایند: ((لا تطول فی الدنیا املک فیقسو قلبک و القاسی القلب منی بعید)) (اصول کافی ج 3 ص 329 به نقل از همان ج 2 ص 473 روایت 7) آرزویت را در دنیا طولانی مکن تا که قلبت با قساوت گردد و کسی که قساوت قلب دارد از من دور است . 4- کم خوری : مولی علی (ع ) می فرمایند: ((من کثر طعامه سقم بدنه و قسا قلبه )) هرکس طعامش زیاد شود بدنش بیمار و قلبش با قساوت می شود. مراد از کم خوری آن است که انسان به حدی بخورد که از پر خوری مریض نشود ملاک این است که از پرخوری بدنش بیمار نگردد پس اگر از افراط در کم خوری هم کسی مریض شود مذموم و نکوهیده می باشد بهرحال بدن چون مرکب پرواز روح است باید قوی و چالاک باشد غذاهای مقوی بخورد ولی هنوز اشتها دارد دست بکشد. 5- تأسف طولانی بر غفلات گذشته و هلکات آینده : مولی علی (ع ) می فرمایند: «ان للذکر لاهلا اخذوه من الدنیا بدلا... جرح طول الاسی قلوبهم و طول البکاء اعینهم؛ برای ذکر اهلی است که ذکر را بجای دنیا اخذ کرده اند (این اهل ذکر ویژگی هایی دارند که دو تا از آنها این است ) درازی حزن و اندوه دلهایشان را و گریه طولانی و همیشگی چشمهایشان را جریحه دار ساخته». این تأسف و اندوه طویل و همیشگی نه مثل تأسف اهل دنیاست که نکوهیده و پست باشد بلکه تأسفی است که قلب را از بدی های دنیا می کند و دل را رقیق و گریه گهگاهی را به ناله همیشگی مبدل می سازد. تمامی این اسباب باید رفیق دل شود تا قلب رقیق گردد و در نتیجه چشم بگرید و حال خوش اقبال کند. از آن جا که خزانه عاطفه نیز براى خود محملى مى‏طلبد بعد از مدتى (على الخصوص براى شما که قبلا این حالت را داشته‏اید) بازگشت مى‏کند و این بازگشت عاطفه و رقت قلب محصول مبارزه با علت هایی است که باعث قساوت قلب شده است. بنابراین اصلا نباید نگران باشیدفقط سعى کنید حوزه‏هاى عاطفه و احساسات را تقویت نمایید. نکته دیگر آن است که شما در ابتداى سنینى قرار گرفته‏اید که در برخورد با امور اجتماعى و مردم از این به بعدنمى‏توانید صرفا احساسى باشید و به دلیل اقتضاى سنى عقل مى‏خواهد جایگاه خود را پیدا کند و جولان بدهد وعاطفه شما گاهى مانع مى‏شود. پیشنهاد مى‏کنیم اجازه دهید عقل کار خودش را انجام دهد فقط شما جایگاهى ویژه براى ابراز احساسات خود پیدا کنید؛ مثلا مى‏توانید قطعه شعرى از حافظ زمزمه کنید بخصوص در تنهایى یا به صورت فرادا(و نه جمعى)حدود 5 تا 10 دقیقه شب‏جمعه بعد از نماز عشا بعضى عبارات (به نظر شما دلپسند) دعاى کمیل رابخوانید. تنهایى در این صورت معنادار مى‏شود رفته رفته رقت قلب پیداخواهید کرد.{J لازم به یاد آوری است که از جمله عواملی که در قساوت و یا رقت قلب موثر است نوع خوراکی ها و غذاها است. برخی غذاها موجب سخت شدن دل و برخی موجب رقت آن می گردد. در روایات آمده که خوردن عدس موجب رقت قلب می گردد و دل انسان را نرم و رقیق می سازد. یاد مرگ و یادآوری سفر حتمی مرگ و احوال و حالات انسان پس از مرگ و رفتن به قبرستان به مدت کوتاه و تأمل و اندیشه در اوضاع مردگان نیز تأثیر محسوسی در رفع قساوت قلب و تأمین رقت قلب دارد. برای مطالعه بیشتر ر.ک: 1. گناه شناسی، محسن قرائتی 2. خود سازی یا تهذیب نفس، استاد ابراهیم امینی.
برای مطالعه بیشتر درباره چشم چرانی به آدرس اینترنتی زیر مراجعه کنید.
http://www.porseman.org/showarticle.aspx?id=189
درزمینه چشم چرانی به کتاب برای چشم هایت مراجعه شود.

برگرفته از پرسمان

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: